Pensioenopbouw voor zelfstandigen en ondernemers in België biedt verschillende mogelijkheden. De drie belangrijkste formules zijn het VAPZ (Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen), de POZ (Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen) en de IPT (Individuele Pensioentoezegging). Elk van deze formules heeft een eigen doelpubliek, fiscale behandeling en gebruikstoepassing. In dit artikel leggen we helder uit wat het verschil is tussen deze drie pensioenoplossingen, zodat je als ondernemer of zelfstandige een doordachte keuze kunt maken.
VAPZ – Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen
Wat is een VAPZ?
Het VAPZ is een populaire pensioenformule voor zelfstandigen in hoofdberoep (en onder bepaalde voorwaarden ook bijberoep). Het is een vrijwillige spaarformule waarbij je jaarlijks een bijdrage stort via een verzekeringsmaatschappij.
Voordelen van een VAPZ:
- Fiscale aftrekbaarheid: de gestorte premies zijn volledig aftrekbaar als beroepskost (maximaal 8,17% van het netto belastbaar beroepsinkomen, met een absoluut maximum).
- Sociale voordelen: door de fiscale aftrek dalen je sociale bijdragen.
- Kapitaal bij pensionering: bij pensionering wordt het gespaarde kapitaal uitgekeerd, meestal via een voordelige eindbelasting volgens het fictief rendement.
Voor wie?
Voor zelfstandigen in hoofdberoep en meewerkende echtgenoten met het maxistatuut. Ook in bijberoep mogelijk indien de sociale bijdragen voldoende hoog zijn.
POZ – Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen
Wat is een POZ?
De POZ is bedoeld voor zelfstandigen zonder vennootschap. Deze formule vult het VAPZ aan en maakt het mogelijk om bijkomend fiscaal voordelig te sparen voor je pensioen.
Belangrijke kenmerken:
- Fiscale aftrekbaarheid: de premies zijn fiscaal aftrekbaar binnen de 80%-regel (zie verder).
- Belasting op het eindkapitaal: bij pensionering geldt een voordelige belasting via de fictieve rente.
- Geen sociale impact: in tegenstelling tot VAPZ verlaagt de POZ je sociale bijdragen niet.
Voor wie?
Voor zelfstandigen zonder vennootschap (éénmanszaken) die al gebruik maken van het VAPZ en nog extra ruimte hebben voor aanvullende pensioenopbouw.
IPT – Individuele Pensioentoezegging
Wat is een IPT?
De IPT is een pensioenformule voor zelfstandigen met een vennootschap, waarbij de vennootschap de premies betaalt ten voordele van de bedrijfsleider.
Kenmerken:
- Fiscale optimalisatie via vennootschap: premies zijn aftrekbaar als beroepskost, op voorwaarde dat de 80%-regel wordt gerespecteerd.
- Grote inhaalbewegingen mogelijk via backservice.
- Financiering van vastgoed via een voorschot of bulletkrediet is mogelijk.
- Interessant voor loontoekenning: in plaats van een bruto loon kan de vennootschap op fiscaal efficiënte manier een pensioenvoorziening opbouwen.
Voor wie?
Voor zelfstandige bedrijfsleiders met een vennootschap.
Wat is de 80%-regel?
De 80%-regel bepaalt dat het totaal van de wettelijke en aanvullende pensioenrechten niet meer mag bedragen dan 80% van het laatste normale brutoloon. Zowel POZ als IPT moeten deze regel naleven om de fiscale aftrekbaarheid van de premies te behouden.
Belangrijkste verschillen in één overzicht:
| Kenmerk | VAPZ | POZ | IPT |
|---|---|---|---|
| Voor wie? | Zelfstandigen (zonder vennootschap) | Zelfstandigen zonder vennootschap | Zelfstandigen met vennootschap |
| Fiscale aftrekbaarheid | Ja, als beroepskost | Ja, via 80%-regel | Ja, via 80%-regel |
| Beïnvloedt sociale bijdragen | Ja | Neen | Neen |
| 80%-regel van toepassing? | Neen | Ja | Ja |
| Betaling door | De zelfstandige zelf | De zelfstandige zelf | De vennootschap |
| Vastgoedfinanciering mogelijk? | Ja | Ja | Ja |
| Mogelijkheid tot backservice | Neen | Neen | Ja |
Conclusie
Of je nu een zelfstandige in hoofdberoep bent zonder vennootschap, of een bedrijfsleider met een eigen vennootschap: er zijn verschillende pensioenformules die je toelaten om fiscaal voordelig aan pensioenopbouw te doen.
- Start met een VAPZ als basis.
- Overweeg aanvullend een POZ als je als eenmanszaak meer ruimte hebt.
- Ben je actief via een vennootschap? Dan is een IPT vaak de meest efficiënte piste.
