Pensioenopbouw is in België mogelijk via verschillende formules, afhankelijk van je statuut: ben je werknemer, zelfstandig of bedrijfsleider? In een eerder artikel gegeven hebben we een overzicht van de meest gebruikte pensioenproducten zoals pensioensparen, VAPZ en IPT.
Maar één vraag komt altijd terug: "Hoe kan ik aan pensioensparen doen?"
En vooral: wat is het verschil tussen tak 21, tak 23, tak 44, bankfondsen en trackers?
We leggen het je hieronder helder en zonder jargon uit.
Tak 21 - pensioensparen met kapitaalgarantie
Een tak 21 is een verzekeringsproduct met kapitaalgarantie , wat betekent dat je op de vervaldag minimaal het gestorte bedrag terugkrijgt. Daarnaast krijg je een vaste rentevoet (bijvoorbeeld 1,50%) en mogelijk een jaarlijkse winstdeelnaam, afhankelijk van het resultaat van de verzekeraar.
Tak 21 wordt vaak gebruikt in pensioenspaarverzekeringen, langetermijnsparen, VAPZ of IPT. Het grote voordeel is zekerheid : je neemt een minimaal beleggingsrisico.
Houd er wel rekening mee dat het rendement vaak beperkt is, zeker in tijden van lage huur. Omdat je koopkracht dus kunt dalen, blijft ook je kapitaal 'veilig'.
Geschikt voor wie veiligheid verkiest boven rendement.
Tak 23 – pensioenopbouw met meer risico en rendement
Tak 23 is ook een verzekeringsproduct, maar zonder kapitaalgarantie . Je premie wordt volledig belegd in één of meerdere fondsen, vaak met een eigen risicoprofiel: defensief, neutraal of dynamisch.
De waarde van uw contract hangt recht af van de prestaties van het fonds van de onderliggende activa (aandelen, obligaties, vastgoed ...). Dat betekent dat je meer kans hebt op een hoger rendement , maar ook het risico loopt om (tijdelijk of blijvend) minder terug te krijgen dan je stortte.
Tak 23 komt voor in pensioenspaarverzekeringen, VAPZ, IPT en langetermijnsparen. Je geniet nog steeds van het fiscale voordeel , zolang het product aan de wettelijke voorwaarden voldoet.
Geschikt voor wie rendement zoekt en marktschommelingen.
Tak 44 – combinatie van zekerheid en groeipotentieel
Sommige verzekeraars bieden flexibele tak 44-producten aan. Dit is een combinatie van tak 21 en tak 23: een deel van je storting wordt veilig belegd met kapitaalgarantie (tak 21), de rest in fondsen met potentieel hoger rendement (tak 23).
Het doel is een evenwicht tussen veiligheid en groei. Je stelt zelf de verdeling in of kiest een voorgedefinieerde mix.
Let op: de kostenstructuur is vaak complexer dan bij een zuivere tak 21 van 23, en het is niet altijd duidelijk welk deel precies hoeveel succes heeft.
Geschikt voor wie een evenwicht zoekt tussen zekerheid en rendement, zonder alles zelf te beheren.
Bankfonds voor pensioensparen: voor- en nadelen
Wie aan pensioensparen doet via de bank, kiest meestal voor een pensioenspaarfonds . Dat is geen verzekering, maar een beleggingsfonds dat actief beheerd wordt door een fondsbeheerder.
Je geld wordt belegd in een mix van aandelen en obligaties, met als doel op lange termijn een mooi rendement te behalen. Je geniet van hetzelfde fiscale voordeel als bij een pensioenspaarverzekering (30% of 25% belastingvermindering), maar je loopt wel beleggingsrisico.
De kosten (beheer, instap, transacties) zijn vaak aan de hoge kant. Veel mensen beseffen niet dat hun rendement sterk kan beïnvloeden.
Geschikt voor wie pensioensparen wil combineren met beleggingsgroei, maar weinig betrokkenheid wil.
ETF als alternatief voor fiscaal pensioensparen
Beleggen in een tracker van ETF (Exchange Traded Fund) is een alternatief dat buiten het reguliere pensioenspaarstelsel valt. Je geniet dus geen belastingvermindering op je stortingen, maar krijgt volledige vrijheid: geen contracten, geen beperkingen, geen eindbelasting op je 60e.
Een ETF beschrijft meestal een index zoals de MSCI World of EuroStoxx 600 en is zeer kostenefficiënt (0,1% tot 0,3% jaarlijkse kosten). Door tussentijds te investeren bouw je ook op lange termijn een stevige pensioenbuffer op – maar zonder fiscale stimuli.
Geschikt voor wie zelfstandig wil beleggen, lage kosten belangrijk vindt en bereid is om buiten het klassieke pensioenspaarstramien te denken.
Overzicht: alle opties voor pensioensparen in België
Vergelijk alle systemen op fiscaal voordeel, rendement en flexibiliteit.
| Oplossing | Fiscaal voordeel | Kapitaalgarantie | Rendementspotentieel | Vrijheid | Beleggingsvorm |
|---|---|---|---|---|---|
| Tak 21 | Ja | ✅ Ja | ❌ Laag | ❌ Beperkt | Verzekering |
| Tak 23 | Ja | ❌ Nee | ✅ Hoog | ❌ Beperkt | Verzekering |
| Tak 44 | Ja | Gedeeltelijk | Gemiddeld | ❌ Beperkt | Verzekering |
| Bankfonds | Ja | ❌ Nee | ✅ Gemiddeld/hoog | ❌ Beperkt | Fonds |
| Tracker / ETF | Nee | ❌ Nee | ✅ Hoog | ✅ Volledig | ETF / beurs |
Wat kies je het best?
De juiste keuze start bij wat je belangrijk vindt. Pensioensparen is geen one-size-fits-all: eerst bepaal je vooral zekerheid , rendement , of een mix van beide wil. Maak daarna je de keuze: zelf beleggen of laten beheren .
Stap 1: Wat zoek je?
-
Zekerheid : je wilt vooral kapitaalbescherming en een gegarandeerd rendement.
-
Rendement op lange termijn : je wil groeikansen en kan tussentijdse fluctuaties verdragen.
-
Spreiden tussen groei en zekerheid : je wilt een evenwicht tussen bescherming en groeipotentieel.
Stap 2: Zelf of laten beleggen?
-
Zelf beheren : je kiest voor lage kosten, transparantie en controle.
-
Laten beheren : je kiest voor gemak, begeleiding en automatische opvolging.
| Wat zoek je? | Zelf beheren | Laten beheren |
|---|---|---|
| Zekerheid | Obligatie-ETF's, geldmarkt-ETF's of defensieve multi-asset ETF's | Tak 21 (kapitaalgarantie) van het defensief bankfonds |
| Rendement op lange termijn | Wereldwijde aandelen ETF's | Tak 23 of dynamisch bankfonds |
| Mix groei + zekerheid | Combinatie van 2–3 ETF's (bv. aandelen + obligaties) | Tak 44 of neutraal bankfonds |
De keuze voor pensioensparen draait niet om het vinden van één perfecte formule, maar om het opbouwen van een strategie op maat . Wat voor jou de juiste aanpak is, hangt af van je persoonlijke situatie, doelstellingen en risicobereidheid.
👉 Bouw daarom een combinatie die verleden bij jouw leven vandaag én je verwachtingen voor later.
Veel mensen zitten bovendien met dure contracten of producten die niet verbonden bij hun profiel . De impact van kosten op je beleggingen is vaak groter dan je denkt.
En goed nieuws: ik kan je daarbij helpen – door je huidige pensioencontracten te analyseren en samen te bekijken welke keuzes beter bij jouw doelen worden samengesteld.
Wist je dat 1% extra kosten je eindkapitaal met tienduizenden euro's kan verminderen?
👉 Vraag een pensioencontract-analyse aan en ontdek hoeveel je kunt besparen én optimaliseren.
