10 lessen voor (startende) beleggers

Inleiding

Steeds meer Belgen willen zelf hun financiële toekomst in handen nemen en beginnen met beleggen. Toch lopen veel starters tegen dezelfde obstakels aan: waar begin je, hoe bepaal je een strategie en wat maakt nu echt het verschil voor je rendement op lange termijn? Dit artikel biedt een diepgaande gids met tien onmisbare lessen voor wie net begint of wie zijn bestaande kennis wil verdiepen. Iedere les is gebaseerd op financieel onderzoek en praktische ervaring, zodat je stap voor stap een betere belegger kunt worden. We bespreken waarom tijd in de markt belangrijker is dan het timing van de markt, wat psychologische valkuilen zijn, hoe je kwaliteit herkent, waarom internationalisatie loont, en hoe je volatiliteit in je voordeel gebruikt. Met meer dan tweeduizend woorden is dit een uitgebreide handleiding die je kunt gebruiken als referentie tijdens je beleggingsreis.

Les 1 – Tijd in de markt is belangrijker dan timing van de markt

Een van de meest gemaakte fouten van beginnende beleggers is wachten op het perfecte moment om in te stappen. Toch tonen historische gegevens keer op keer aan dat tijd in de markt belangrijker is dan het timing van de markt. Zelfs professionele beleggers slagen er nauwelijks in om steeds op het juiste moment te kopen en te verkopen. Wie aan het begin van 2024 dacht dat aandelen duur waren en besloot niet te investeren, miste bijvoorbeeld een rendement van meer dan 25 procent. Hetzelfde geldt voor andere periodes: vaak zie je dat de grootste stijgingen plaatsvinden wanneer de media vooral focussen op risico’s.

De kracht van samengestelde groei speelt hier een sleutelrol. Door consequent te beleggen, ook in periodes van correcties, profiteer je van rente-op-rente en van het feit dat je steeds meer aandelen of fondsen in bezit krijgt. Onderzoek naar historische rendementen van de S&P 500 laat zien dat beleggers die slechts een handvol goede beursdagen missen, al aanzienlijk minder rendement halen dan wie altijd belegd blijft. Dit komt doordat grote winsten vaak geconcentreerd zijn in een klein aantal beursdagen. Uit een analyse van tientallen jaren marktdata blijkt dat de gemiddelde jaarlijkse return van grote indices rond de 10 procent ligt, terwijl de gemiddelde intrajaarse daling (de grootste daling gedurende een jaar) ongeveer 14 tot 15 procent bedraagt. Ondanks deze forse tussentijdse correcties eindigt de markt in de meerderheid van de jaren met winst. 

Het advies voor beginners is dus helder: begin zo snel mogelijk met beleggen, doe dit regelmatig (bijvoorbeeld maandelijks) en blijf consequent investeren, ongeacht tijdelijke koersdalingen. Zo creëer je de grootste kans op rendement en vermijd je de valkuil van market timing. Gebruik daarbij een gespreid instapmechanisme zoals dollar‑cost averaging: investeer elke maand hetzelfde bedrag. Hierdoor koop je automatisch meer aandelen als de prijzen laag staan en minder als de prijzen hoger zijn. Op lange termijn verlaagt dit je gemiddelde aankoopprijs en verminder je het risico dat je precies op een piekmoment instapt.

Les 2 – De markt kan langer irrationeel blijven dan jij solvabel blijft

Sir Isaac Newton verloor in 1720 een fortuin aan de speculatieve Zuidzeebubbel en merkte daarna op dat hij „de bewegingen van de hemellichamen kon berekenen, maar niet de waanzin van mensen.” Die uitspraak is vandaag de dag nog even relevant. Markten worden niet alleen gestuurd door fundamenten, maar ook door menselijke emoties zoals angst en hebzucht. In een bullmarkt lijkt bijna iedereen een genie; stijgende koersen versterken de overtuiging dat elk aandeel een goede investering is. Maar zodra de wind draait, wordt duidelijk wie zijn portefeuille gebouwd heeft op zand en wie op een stevig fundament.

Voor startende beleggers is het belangrijk om te beseffen dat markten langer irrationeel kunnen blijven dan jij financieel kunt volhouden. Dat betekent dat je voor jezelf moet bepalen hoeveel volatiliteit je comfortabel kunt dragen zonder in paniek te raken. Als je te veel geld in hype-aandelen of trends stopt, loop je een groter risico op tijdelijke en zelfs permanente verliezen wanneer de markt terugkeert naar een meer rationeel niveau. Een goed voorbeeld hiervan is de technologiehausse van de late jaren 90, waarbij internetbedrijven zonder winstmodel tot extreme waarderingen stegen. Toen de bubbel barstte, daalden deze aandelen met 80 procent of meer.

Hoe voorkom je dat je wordt meegesleurd door irrationale markten? Ten eerste door een gestructureerd beleggingsplan te hebben en je eraan te houden. Ten tweede door investeringen te doen in bedrijven en fondsen waarvan je de fundamenten begrijpt: winstgevendheid, stabiliteit, concurrentiepositie en groeipotentieel. Vermijd impulsieve beslissingen gebaseerd op angst of FOMO (Fear of Missing Out). Houd je aan je langetermijnstrategie en laat je niet verleiden door snelle winsten. Door emotioneel los te komen van de waan van de dag vermijd je kostbare fouten en zorg je ervoor dat je solvabel blijft, hoe irrationeel de markt ook lijkt.

Les 3 – Betaal voor kwaliteit en herken het verschil tussen prijs en waarde

Een van de belangrijkste principes van succesvolle beleggers is het betalen voor kwaliteit. In de woorden van Warren Buffett: „Het is beter een geweldig bedrijf te kopen voor een redelijke prijs dan een redelijk bedrijf te kopen voor een geweldige prijs.” Kwaliteit heeft zijn prijs, maar op lange termijn levert het doorgaans betere resultaten op. Kwaliteitsbedrijven zijn ondernemingen met een sterk trackrecord, gezonde balansen, een duurzaam concurrentievoordeel en een solide managementteam. Ze genereren stabiele cashflows, hebben vaak een sterke merknaam of technologische voorsprong, en kunnen prijsstijgingen makkelijker doorvoeren.

Beginnende beleggers kunnen in de verleiding komen om te kiezen voor goedkope aandelen (zogenaamde penny stocks) of kleine speculatieve bedrijven omdat deze „meer ruimte hebben om te groeien”. De werkelijkheid is echter dat de meeste goedkope bedrijven niet veel in hun mars hebben, waardoor het risico op faillissement groot is. Bovendien kunnen lage koersen misleidend zijn: een bedrijf kan een lage koers hebben omdat de vooruitzichten slecht zijn.

Kwaliteit uit zich niet alleen in cijfers, maar ook in governance en duurzaamheid. Bedrijven die een duurzaam beleid voeren, aandacht besteden aan sociale en bestuurlijke aspecten (ESG) en een duidelijke langetermijnvisie hebben, zijn beter bestand tegen reputatieschade en regelgeving. Onderzoek toont aan dat duurzame bedrijven vaak stabieler presteren en minder volatiel zijn.

Investeer dus in de beste bedrijven binnen hun sector en laat het compounding zijn werk doen. Ook al betaal je meer voor kwaliteit, de kans is groter dat je investering op lange termijn rendeert. Maak gebruik van ratio’s zoals de koers-winstverhouding (P/E), rendement op eigen vermogen (ROE) en cashflow om bedrijven met hoge kwaliteit te identificeren. Combineer dit met fundamentele analyse om te bepalen of de huidige prijs gerechtvaardigd is. Zo zorg je dat je niet te veel betaalt, maar wel investeert in waarde.

Les 4 – Aandelenprijzen volgen op lange termijn de winstgroei

Op korte termijn kunnen beurskoersen alle kanten op bewegen door sentiment, nieuws en speculatie. Maar op de lange termijn hebben winstgroei en bedrijfsresultaten de grootste invloed op aandelenwaarderingen. Dit principe werd treffend verwoord door de Britse belegger Terry Smith: als je de S&P 500 had gekocht in 1917 tegen een koers-winstverhouding van 5,3 en in 1999 had verkocht tegen een verhouding van 34, dan zou je gemiddelde jaarlijkse rendement 11,6 procent zijn geweest. Slechts 2,3 procent van dit rendement kwam door de waarderingsstijging; de rest werd gerealiseerd door winstgroei.

Veel beleggers focussen te veel op de waardering van een aandeel (hoeveel je vandaag betaalt) en te weinig op de intrinsieke waarde en het toekomstige verdienvermogen. Terwijl waardering natuurlijk van belang is – je wilt niet te veel betalen – zijn stijgende winsten de belangrijkste drijfveer achter koersstijgingen. Als een bedrijf jaar na jaar de omzet en winst verhoogt, stijgt uiteindelijk ook de aandelenkoers.

Investeer daarom in bedrijven die actief zijn in sectoren met structurele groei, zoals gezondheidszorg, digitalisering, energie‑transitie of opkomende markten. Let op competitieve voordelen zoals patenten, schaalvoordelen, hoge toetredingsbarrières en technologische voorsprong. Als de winstgevendheid duurzaam stijgt, volgt de koers vrijwel altijd op lange termijn. Ga niet overmatig in op dagkoersen, maar kijk of de onderneming winstgroei kan blijven realiseren. Zo weersta je de verleiding van snelle winsten en bouw je een portefeuille die op lange termijn goed rendeert.

Les 5 – Let op waarderingen en realistische rendementen

Na jaren van stijgende koersen kan een markt „duur” lijken. Dat hoeft niet te betekenen dat er geen rendement meer te behalen valt, maar het beïnvloedt wel de te verwachten opbrengsten. De S&P 500 wordt momenteel gewaardeerd tegen een premie ten opzichte van het historische gemiddelde. Grote banken zoals JP Morgan voorspellen dat de index over de komende vijf jaar slechts 3 tot 4 procent jaarlijks rendement zou kunnen opleveren. Dat staat in schril contrast met de dubbele cijfers die veel beleggers de afgelopen jaren gewend waren.

Als belegger kun je waarderingen gebruiken als barometer voor toekomstige rendementen. Wanneer koers-winstverhoudingen hoog zijn, zijn de verwachtingen ingebakken: bedrijven moeten aan die verwachtingen voldoen om de koers verder te doen stijgen. Tegenvallende winstcijfers of macro-economische tegenwind kunnen dan tot scherpe correcties leiden. Dit betekent niet dat je alle dure aandelen moet mijden, maar wel dat je realistisch moet blijven over je rendement.

Hoe kun je inspelen op hoge waarderingen? Ten eerste door te diversifiëren: voeg meer internationale aandelen of sectoren toe die gunstiger gewaardeerd zijn. Ten tweede door gebruik te maken van herbalancering: verkoop geleidelijk posities die relatief duur zijn geworden en investeer in ondergewaardeerde activa. Ten derde door te focussen op kwaliteit en cashflow; bedrijven die ook in moeilijke tijden winstgevend blijven, zijn minder gevoelig voor multiple‑contractie. Tot slot is het essentieel om je rendement expectations naar beneden bij te stellen. Een lange bullmarkt wordt vaak gevolgd door een periode van lagere returns. Met realistische verwachtingen voorkom je teleurstelling en ben je beter voorbereid op tijdelijke terugvallen.

Les 6 – Internationaal diversifiëren voor meer kansen en minder risico

Veel Belgische en Nederlandse beleggers hebben een sterke home bias: ze investeren vooral in lokale of Amerikaanse bedrijven. Toch kunnen internationale aandelen belangrijke voordelen bieden. Sinds 2004 zijn niet-Amerikaanse aandelen zelden zo goedkoop geweest in vergelijking met Amerikaanse aandelen. Dit verschil biedt kansen, zeker omdat de VS al jaren een uitzonderlijke groei en waarderingsstijging heeft doorgemaakt.

Internationale diversificatie verlaagt je portefeuillevolatiliteit en vergroot je blootstelling aan andere groeimarkten. Europese en Aziatische bedrijven hebben vaak andere waarderingsniveaus, winstpatronen en valuta-exposures dan hun Amerikaanse tegenhangers. Hierdoor bewegen ze niet altijd in dezelfde richting, wat je totale risico vermindert. Bovendien kan de economische groei in opkomende markten hoger zijn dan in de Verenigde Staten of Europa, waardoor je op lange termijn extra rendement kunt behalen.

Er zijn echter ook aandachtspunten. Valutaschommelingen kunnen je rendement positief of negatief beïnvloeden. Daarnaast verschillen boekhoudregels, politiek risico en corporate governance tussen regio’s. Daarom is spreiden over meerdere markten en sectoren cruciaal. Je kunt internationaal beleggen via wereldwijde indexfondsen of ETF’s, maar ook via gespecialiseerde fondsen voor Europa, Azië of opkomende markten. Belangrijk is dat je je bewust bent van de hogere volatiliteit die bij sommige regio’s hoort. Houd vast aan je strategie en herbalanceer regelmatig om je gewichten aan te passen aan veranderende marktomstandigheden.

Les 7 – Waarde versus groei: balans vinden tussen twee stijlen

Beleggen draait vaak om kiezen tussen waarde (value) en groei (growth). Waarde-aandelen zijn bedrijven die relatief laag geprijsd zijn ten opzichte van hun fundamenten, bijvoorbeeld met een lage koers-winstverhouding, hoge dividendrendementen of ondergewaardeerde activa. Groeiaandelen daarentegen zijn ondernemingen met hoge omzet- en winstgroei en doorgaans hogere waarderingen. Jarenlang presteerden groeiaandelen beter dan waarde-aandelen, vooral door de dominantie van technologiebedrijven.

Recentelijk is het verschil in waardering tussen waarde en groei echter uitzonderlijk groot. Sommige studies tonen aan dat waarde-aandelen structureel beter presteren dan groeiaandelen op de zeer lange termijn, omdat beleggers vaak te veel betalen voor beloftevolle groeibedrijven die hun verwachtingen niet kunnen waarmaken. Waarde-aandelen bieden doorgaans stabielere cashflows en lagere volatiliteit, terwijl groei-aandelen een groter potentieel hebben maar ook grotere neerwaartse risico’s.

Hoe kies je tussen beide stijlen? Een gezond compromis is om een gebalanceerde portefeuille op te bouwen met zowel waarde als groei. Zo profiteer je van de defensieve kwaliteiten van waarde en de dynamiek van groei. Je kunt bijvoorbeeld 60 procent van je aandelen in groeibedrijven beleggen en 40 procent in waarde, of andersom, afhankelijk van je risicoprofiel. Regelmatig herbalanceren helpt om te voorkomen dat je portefeuille te veel naar één stijl neigt wanneer die stijl beter presteert. Je kunt ook kiezen voor multi-factorfondsen die waarde en groei combineren met andere eigenschappen zoals size of momentum. Vergeet niet dat marktomstandigheden cyclisch zijn: periodes waarin groei domineert worden meestal gevolgd door fases waarin waarde het beter doet, en omgekeerd.

Les 8 – Big Tech: kansen én concentratierisico

We leven in een tijd waarin enkele grote technologiebedrijven een buitengewone macht hebben opgebouwd. De zogeheten ‘Magnificent Seven’ (Apple, Microsoft, Amazon, Alphabet, Meta, NVIDIA en Tesla) vertegenwoordigen inmiddels een aanzienlijk deel van de totale marktwaarde van de S&P 500. Sinds 2022 waren deze bedrijven verantwoordelijk voor meer dan 50 procent van de totale rendementen van de index. Hun dominantie is te danken aan sterke omzetgroei, hoge winstmarges en een wereldwijd netwerk van gebruikers.

Toch schuilt hier een risico: concentratierisico. Wanneer een klein aantal bedrijven zo’n grote impact heeft op je portefeuille, wordt het totale rendement sterk afhankelijk van hun prestaties. Daarnaast zijn deze aandelen vaak hoog gewaardeerd, waardoor teleurstellende resultaten of een verandering in marktomstandigheden tot forse koerscorrecties kunnen leiden. Een voorbeeld is 2022, toen groeiaandelen een harde correctie kenden terwijl waarde‑aandelen het aanzienlijk beter deden.

Voor startende beleggers is het daarom verstandig om Big Tech-aandelen weliswaar op te nemen, maar binnen redelijke proporties. Je kunt jezelf beschermen door in brede indexfondsen te investeren die naast Big Tech ook honderden andere bedrijven bevatten. Hierdoor verminder je de afhankelijkheid van één sector of een handvol bedrijven. Verder kun je complementaire sectoren opnemen zoals gezondheidszorg, industriële waarden of grondstoffen, die vaak minder gecorreleerd zijn met technologie. Zo profiteer je wel van de groeivoordelen van tech, maar beperk je het risico dat je portefeuille te sterk daalt bij een correctie van deze megabedrijven.

Les 9 – Winstmarges op recordhoogte: wat betekent dat voor beleggers?

De gemiddelde winstmarge binnen de S&P 500 bedraagt momenteel ongeveer 12,9 procent, een historisch hoog niveau.
Dit betekent dat bedrijven meer winst overhouden van hun omzet dan ooit tevoren. Hoge winstmarges komen door een combinatie van schaalvoordelen, prijszettingsmacht en efficiënte bedrijfsvoering. Het rendement op aandelen profiteert hier direct van: stijgende marges vertalen zich in hogere winsten per aandeel, die op hun beurt hogere koersen ondersteunen.

Maar er zit ook een keerzijde aan deze recordmarges. Wanneer de economie vertraagt, kunnen winstmarges dalen door hogere kosten (lonen, grondstoffen), afnemende vraag of concurrentiedruk. Dit effect zien we vaak aan het einde van een cyclus: bedrijven die lange tijd hebben geprofiteerd van stijgende marges worden geconfronteerd met een normalisatie, waarna koerscorrecties plaatsvinden. Voor beleggers is het dus cruciaal om in te schatten of de huidige marges houdbaar zijn.

Hoe ga je hiermee om? Ten eerste door bedrijven te selecteren die ook in mindere tijden winstgevend blijven, bijvoorbeeld door een divers klantenbestand of een unieke technologie. Ten tweede door alert te blijven op macro-economische signalen: stijgende rente, inflatie en vertraging van de wereldhandel kunnen marges onder druk zetten. Tot slot kun je een buffer in je portefeuille creëren met minder cyclische beleggingen zoals defensieve aandelen (consumentengoederen, nutsbedrijven) en kwaliteitsobligaties. Zo ben je beter voorbereid op een krimp van de winstmarges en bescherm je je kapitaal tegen onverwachte schokken.

Les 10 – Gebruik volatiliteit in je voordeel

Volatiliteit wordt vaak gezien als iets negatiefs, maar voor geduldige beleggers biedt het kansen. Sinds 1980 realiseerde de S&P 500 een gemiddeld jaarlijks rendement van ongeveer 11 tot 12 procent. Tegelijkertijd ervaarde de index gemiddeld een intra-jaar daling van 14 tot 15 procent. Die correcties kunnen beangstigend lijken, maar ze zijn onderdeel van het natuurlijke marktritme. In de meeste jaren eindigt de beurs hoger dan het begin, ondanks flinke tussentijdse dalingen.

Het is verleidelijk om tijdens een correctie te verkopen om je verlies te beperken, maar geschiedenis toont aan dat deze tactiek zelden werkt. Wie verkoopt bij een daling en later opnieuw instapt, mist vaak de daaropvolgende stijgingen. De beroemde beleggersquote “Koop aandelen wanneer het bloed door de straten vloeit” wijst er juist op dat marktpaniek kansen biedt. Wanneer de prijzen fors zijn gezakt door angst, is het vaak het beste moment om kwalitatieve bedrijven bij te kopen of je bestaande posities aan te vullen.

Om volatiliteit in je voordeel te gebruiken, kun je een contrarian aanpak hanteren: wanneer de meerderheid van de beleggers pessimistisch is, kijk jij naar kansen; wanneer iedereen enthousiast is, blijf jij kritisch. Leg vooraf vast hoe je omgaat met volatiliteit. Spreid je aankopen, behoud voldoende cash of een noodfonds om dipjes op te vangen en blijf weg van de verleiding om op elke beweging in te spelen. Met deze strategie blijft investeren een rationeel proces en voorkom je dat tijdelijke schommelingen je langetermijndoelen saboteren.

Conclusie – Bouw een sterke beleggingsbasis met deze lessen

Beleggen is een krachtige manier om vermogen op te bouwen, maar het vraagt kennis, discipline en geduld. De tien lessen in dit artikel bieden je een fundament waarop je verder kunt bouwen. Om samen te vatten:

1. Investeer vroeg en consequent: hoe langer je belegd blijft, hoe groter het effect van samengestelde groei.

2. Wees voorbereid op irrationele markten: emoties en bubbels horen erbij; stel een plan op dat je door moeilijke tijden loodst.

3. Kies kwaliteit boven kwantiteit: sterke bedrijven leveren op termijn betere resultaten dan gokjes in speculatieve aandelen.

4. Focussen op winstgroei: op de lange termijn volgen koersen de bedrijfswinsten, niet alleen de waardering.

5. Houd rekening met waarderingen: hoge multiples kunnen duiden op lagere toekomstige rendementen; blijf realistisch.

6. Diversifieer internationaal: spreiding over landen en regio’s verlaagt risico en opent nieuwe kansen.

7. Vind balans tussen waarde en groei: beide stijlen hebben een plaats in een solide portefeuille.

8. Pas op voor concentratierisico: Big Tech is aantrekkelijk maar dominant; zorg voor brede spreiding.

9. Let op winstmarges: recordmarges zijn mooi, maar kunnen niet eeuwig duren; bescherm je portefeuille tegen tegenslag.

10. Zie volatiliteit als kans: correcties zijn onvermijdelijk, gebruik ze om bij te kopen in kwaliteitsbedrijven in plaats van te verkopen.

Door deze lessen toe te passen en je kennis te blijven verdiepen, vergroot je de kans op een stabiele en succesvolle beleggingsreis. Onthoud dat de beste beleggers niet degenen zijn die elk jaar de hoogste winst pakken, maar degenen die consistent een doordachte strategie volgen en hun emoties onder controle houden. Met de juiste mindset kun jij dezelfde weg bewandelen en op lange termijn financiële onafhankelijkheid bereiken.